Dat een professionele voetbalclub deelneemt aan dit vooruitstrevende energieproject is geen toeval, legt Henk Fidder van netbeheerder Stedin uit. “Het gaat om de locatie. Zo’n stadion kan ontzettend veel zonne-energie opvangen. En er zijn hoge pieken in het stroomgebruik. Bij een avondwedstrijd gaan de lampen aan. En het publiek wil in toenemende mate auto’s opladen.”

Het bijzondere zit vooral in de proef met een batterijsysteem dat de overdag opgevangen energie opslaat. Op andere tijdstippen kan de energie beschikbaar komen, voor verschillend gebruik. Aan dit project doet ook de gemeente Den Haag mee: het gebruik van zonne-energie en elektrische auto’s zorgt voor een schonere lucht. Technisch gezien is een grote rol weggelegd voor de bedrijven Alfen (het opslagsysteem en het oplaadplein) en energieleverancier Scholt Energy Control.

DUURZAAMHEIDSLADDER

De 2900 zonnepanelen op het dak van het stadion kunnen overdag enorm veel energie opvangen. “Met dit project loopt ADO Den Haag voorop in Europa”, vertelt Fidder. “De club staat nu in elk geval hoog op de duurzaamheidsladder. Het geeft ook echt een geweldige uitstraling.” 

De energiewereld ziet heel veel voordelen in het lokaal opvangen en opslaan van natuurlijke energie. Niet alleen om de nadelen van fossiele energie te ondervangen, ook zijn op die manier grootschalige en dus dure investeringen voor centrale energievoorzieningen deels te voorkomen. Een volgend, vergelijkbaar project van Stedin is bij de Jaarbeurs in Utrecht.

ROLMODEL

Édouard Duplan voetbalt bij ADO Den Haag en rijdt, evenals teamgenoot Erik Falkenburg, elektrisch. Voor hem geen benzineslurpende bolide waarmee hij de blits kan maken. Hij is liever op een andere manier een rolmodel voor voetbalsupporters. “Ik vind het mooi om als voetballer een voorbeeld voor de fans te kunnen zijn. Maar ik krijg nog niet heel veel reacties op mijn elektrische auto, al denk ik wel dat sommigen in eerste instantie even verrast zijn.”

De voetballer juicht het toe dat ADO Den Haag op dit gebied richtinggevend wil zijn voor andere clubs in de Eredivisie. Zoals hij dat zelf in zijn dagelijks leven ook nastreeft. “Bij ons thuis proberen we bewust bezig te zijn met het milieu. Zo doen we goed aan afvalscheiding. We willen op die manier ons steentje bijdragen.”

“Een grote auto is nooit prioriteit geweest voor mij. Ik kijk liever naar de voordelen van elektrisch rijden: beter voor het milieu, het is goedkoper en de auto zelf is lekker stil.”

Spaarzaam zijn met energie lijkt Eduard Duplan in het algemeen aan te bevelen, behalve op het veld. “Energiezuinig voetballen lijkt me dan weer niet zo’n goed idee”, lacht hij.

Stapsgewijs, al coachend, bracht de mentor Mohamed op een nieuw pad. “Hij heeft me geholpen een cv te maken, mezelf goed te presenteren, en te kijken naar opleidingen die worden aangeboden. Hij heeft me duidelijk gemaakt hoe ik mezelf kan verbeteren.”
Dankzij de mentor kreeg Mohamed een functie bij de gemeente Den Haag. Nu is hij beheerder bij Buurtcentrum De Mussen. En over vijf jaar? “Dan werk ik hopelijk in de ict – mijn passie – bij een bedrijf waar ik mezelf weer verder kan ontwikkelen.”

SPREKEND VOORBEELD

Mohamed Touzani is letterlijk en figuurlijk een sprekend voorbeeld van het project De Werkplaats. Hulp bieden bij het vinden van een baan, wat De Werkplaats doet, is natuurlijk niet nieuw. Ook niet in de Schilderswijk. Maar de manier waarop wel. Hoogopgeleide mensen gaan gedurende een halfjaar wekelijks één op één aan de slag met een werkzoekende.

“Dat maakt maatwerk mogelijk”, vertelt projectleider Ludolf van Hasselt. “Vertrouwen wekken, een goede analyse maken. Niet even snel scoren, wat die hoogopgeleide mannen vaak gewend zijn, maar alle tijd nemen. De mentoren stellen hun tijd, ervaring, kennis en netwerk ten dienste van mensen die meestal in armoede leven. Ze leren hen om hun leven zo te organiseren dat ze ook kúnnen werken. En de praktijk leert: werk maakt sterk, werk maakt weerbaar, werk maakt dat je trots kunt zijn, en een voorbeeld bent voor je kinderen.”

SEGREGATIE TEGENGAAN

En de resultaten zijn er: zestig procent van de deelnemers heeft een betaalde baan, tien procent volgt een opleiding, en de rest doet vrijwilligerswerk. Dat is te danken aan de gestructureerde opzet van het project, de persoonlijke, intensieve relaties tussen mentoren en werkzoekenden en het ontbreken van dwang. Plus de financiering door ‘Europa’, want de mentoren mogen dan onbetaald hun zegenrijke werk doen, er zijn wel kosten aan dit project verboden. De EU is in dit geval Interreg, een programma dat grensvervaging bevordert. Grensvervaging? In Den Haag? Projectleider Ludolf van Hasselt is hierover misschien nog wel het meest enthousiast: “Dit is echt een motor om de segregatie tegen te gaan. Mensen uit het Statenkwartier en Benoordenhout komen naar de Schilderswijk. Dat is natuurlijk een wereld op zich, met al die nationaliteiten. Maar die mentoren halen de Schilderwijkers ook een keer uit hun comfort zone en geven hen toegang tot andere delen van de Haagse samenleving.”

VERTROUWD VOELEN

Dat mag waar zijn, om mensen uit hun comfort zone te halen moeten ze zich toch eerst ergens vertrouwd voelen. Dat vertrouwen vinden veel mensen in De Mussen, met 91 jaar het oudste buurtcentrum van Nederland. En een van de succesvolste, gelet op de vele keren dat het als voorbeeld dient voor andere buurtorganisaties in Nederland en daarbuiten.

Iemand die belangrijk is voor de sfeer binnen De Mussen is de nog jonge Samira Elkadi. Ze is er opgegroeid, in 2016 als vrijwilliger aan de slag gegaan, en eind 2017 in dienst gekomen. “Dit is een tweede huis voor iedereen”, weet ze. “Ook als er sores zijn, komen mensen hiernaartoe. Voor elke leeftijdscategorie is hier wat te vinden.”

Wat zijn de redenen dat het zo goed gaat bij De Mussen? “We vormen een eenheid. En het succes zorgt voor trots. Mensen creëren hier een nieuw zelfbeeld. Dat maakt hen sterk”.

“Overal ter wereld denken mensen heel erg na over: wat kunnen we? Maar ze zijn meestal minder bezig met de gevaren. Een stad die in dit opzicht veilig wil zijn, moet daarmee beginnen. Het basisniveau is dat je als gemeente zelf de technische beveiliging op orde hebt. En daarna zou ik zeggen: oefenen, oefenen, oefenen.”

Stan Hegt adviseert de gemeente Den Haag op het gebied van de cyberveiligheid. Hij trekt een parallel met topsport: als je echt goed wil zijn in wat je doet, als je precies wil weten hoe je in de praktijk moet handelen, dan kan dat alleen maar door genoeg oefening. “Je moet exact hebben ervaren hoe het is als de bedreiging op je afkomt”, vindt Hegt. “Je kunt dingen uitleggen, maar het is nooit zo als in de wedstrijd”. 

Volgens hem doen bijvoorbeeld banken al wel aan zulke oefeningen, maar hij kent geen steden waar ze dat doen. Terwijl de ‘ouderwetse’ rampenoefening een logisch voorstadium lijkt van het reageren op een cyberaanval. “Het is ook hoe je een menselijk lichaam weerbaar maakt”, vergelijkt Stan Hegt dit proces met inenten. “Zo’n oefening met een cyberaanval is alsof je een klein beetje van een ziekte inspuit, zodat het lichaam uiteindelijk tegen die ziekte bestand is.”

VALKUILEN EN LESSEN

Een stad is wel een beetje een ouderwets begrip in de digitale wereld, die van geen stadsgrenzen weet. Maar het organiseren van bewustzijn in een gemeenschap is natuurlijk wel een rol voor een stadsbestuur, denkt adviseur Hegt. “Het uitspreken van de ambitie om digitale veiligheid te bevorderen, en het bewust zijn van de noodzaak daarvan, dat is stap één.” Alles wat je aan burgers en bedrijven aanbiedt op IT-gebied moet hiervan doordrenkt zijn, meent hij. “En alles wat je als gemeente leert, alle valkuilen en lessen, deel je met je inwoners.”

Den Haag schakelt Stan Hegt in om de gemeentelijke organisatie op dit gebied te verbeteren met sessies over ‘cyber awareness’. “Ik zet de mensen dan even met hun voeten in de modder. Ambtenaren zijn natuurlijk heel goed in praten. Maar omgaan met de praktijk van het hacken vereist andere vaardigheden”.

HACKERS

Hegt onderscheidt globaal vier soorten hackers:

• de digitale crimineel, die het gemunt heeft op geld of waardevolle informatie. Deze vorm is vooral ‘vervelend’, niet zozeer een enorme bedreiging.
• activistische burgers, die systemen platleggen uit een soort ‘ideologische’ motieven. Schadelijk, maar nog niet rampzalig.
• terroristen, die de samenleving zoveel mogelijk willen ontwrichten.
• aan bepaalde overheden verbonden hackers, die aan een vorm van digitale oorlogsvoering doen. “In de volgende oorlog wordt niet Rotterdam gebombardeerd, maar Den Haag platgelegd.”

Er zijn nog geen voorbeelden van echte rampen als gevolg van cyber-aanvallen. “Maar we zijn wel enorm afhankelijk”, aldus Hegt. “Overal zit een stekker aan, alles is IT.” Dat het nu nog meevalt is volgens hem deels geluk. “Het platleggen van ziekenhuizen of de energievoorziening zou best kunnen. Maar de vraag is wat je er als hacker mee wint”.

En overigens gaat cyberveiligheid ook over het vermijden van incidenten. Ongelukken, bijvoorbeeld door menselijke fouten, zijn er wel, maar de impact is tot nu toe niet zo groot. Het blijft beperkt tot zoiets als het tijdelijk uitvallen van de stroomvoorziening.

Een duidelijk voorbeeld van een stad die heel ver is op het gebied van cyberveiligheid is er volgens Stan Hegt niet. “Vaak wordt Estland aangehaald als digitale koploper. Maar ze zijn daar niet per se goed op het gebied van veiligheid.”

Hij ziet hier dus een kans voor Den Haag. “Als je dit echt goed aanpakt, kun je als stad wel degelijk een voorbeeld worden voor andere gemeenschappen in de wereld.”